Προληπτική υποδόρια μαστεκτομή σε άτομα με θετικό οικογενειακό ιστορικό BRCA1 BRCA2

Σχετικά με την προληπτική υποδόρια μαστεκτομή είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι η πρόληψη αποτελεί την καλύτερη θεραπεία για κάθε νόσο πόσο μάλλον για τον καρκίνο του μαστού, ο οποίος με την κατάλληλη και έγκαιρη αντιμετώπιση δεν αποτελεί πλέον απειλή για την ζωή. Γι’ αυτό και όταν κάτω από ορισμένες συνθήκες κριθούν υψηλά τα ποσοστά πιθανοτήτων για εκδήλωση της νόσου, προτείνεται ως καταλληλότερη μέθοδος πρόληψης η μαστεκτομή σε συνδυασμό με άμεση αποκατάσταση του στήθους.

Θεωρούμε δε απαραίτητο το δεύτερο σκέλος, δηλαδή την αποκατάσταση του στήθους, ιδιαιτέρως σημαντική για την αποκατάσταση και της ψυχικής ισορροπίας της ασθενούς, όπως επίσης και για την εμπέδωση της αίσθησης ότι επήλθε θεραπεία, ότι δηλαδή, εξαλείφθηκε η νόσος και η ζωή της μπορεί να συνεχιστεί όπως και πριν.

Άλλωστε, σύμφωνα με την Ιπποκράτειο ρήση κάθε νόσος είναι ψυχοσωματική που σημαίνει ότι πρέπει να αντιμετωπίζεται ολοκληρωμένα και στα δυο επίπεδα σωματικό και ψυχικό, κάτι πού επιτυγχάνει απολύτως με τον συνδυασμό προληπτικής μαστεκτομής και άμεσης αποκατάστασης.

Ωστόσο πριν προβούμε στον προληπτικό αυτό συνδυασμό θεραπειών πρέπει να ισχύουν ορισμένες προϋποθέσεις και κριτήρια με βάση τα οποία και μόνον καταλήγουν γιατρός και ασθενείς σε απόλυτη συνεργασία σε μια τέτοια απόφαση.

Πρώτο σημαντικό βήμα είναι ο έλεγχος του γενετικού μας κώδικα, του DNA μας, για τα γονίδια BRCA1 & BRCA2.

Αν βρεθεί μεταλλαγμένο το γονίδιο BRCA1, οι πιθανότητες να νοσήσει η γυναίκα είναι της τάξης του 60-65%.

Αν εμφανιστεί μετάλλαξη στο BRCA2 τότε οι πιθανότητες είναι 40-45%.

Στην περίπτωση που και τα δύο γονίδια βρεθούν μεταλλαγμένα τότε η πιθανότητα να νοσήσει ανέρχεται στο 90-95%.

Ωστόσο ακόμη και για την εξέταση αυτή, η οποία έχει υψηλό κόστος (1.800-2.000€) απαιτούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Δεν αφορά δηλαδή όλες τις γυναίκες. Σημασία έχει αν στο οικογενειακό ιστορικό παρουσιάζονται οι εξής περιπτώσεις:

Αν η μητέρα της γυναίκας που υποβάλλεται σε έλεγχο έχει υποστεί αμφοτερόπλευρα μαστεκτομή (δηλ. μαστεκτομή και στους δύο μαστούς) μετά την εμμηνόπαυση, αν έχει 2 συγγενείς πρώτου ή πρώτου και δεύτερου βαθμού που να έχουν εκδηλώσει καρκίνο του μαστού ή των ωοθηκών ή του παγκρέατος ή του παχέως εντέρου.

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι επιβεβλημένη η εξέταση γονιδίων χωρίς να υπολογίσει κανείς το κόστος καθώς δεν υπάρχει καλύτερος και ασφαλέστερος τρόπος πρόληψης και αποφυγής της νόσου. Μιας νόσου που ακόμη κι αν δεν αποβεί μοιραία για την ίδια τη ζωή είναι βέβαιο ότι επιβαρύνει την ποιότητα της ζωής για αρκετά χρόνια.

Άρα χρησιμοποιώντας σαν εργαλείο την εξέταση για τα γονίδια BRCA1 & BRCA2 μπορούμε με ψυχραιμία να επιλέξουμε αν πρέπει να υποβληθούμε σε μαστεκτομή και αποκατάσταση των μαστών.

Σε περίπτωση που επιλεγεί η διπλή αυτή προληπτική θεραπεία έχει μεγάλη σημασία η συνεργασία της ασθενούς με τους γιατρούς και η ψυχολογική της ισορροπία, κάτι που επιτυγχάνεται όταν είναι σε γνώση της τα στάδια που θα χρειαστεί να διανύσει μέχρι το πολύ καλό θεραπευτικό και αισθητικό αποτέλεσμα.

Θα πρέπει να γνωρίζει ότι υπάρχουν δυο περιπτώσεις μαστεκτομής, η μια χωρίς διατήρηση της θηλής, η οποία απαλείφει κάθε πιθανότητα ασθένειας και η δεύτερη, με διατήρηση της θηλής, με την οποία όμως διατηρείται και ένα μικρό ποσοστό πιθανότητας να νοσήσει η ασθενής.

Τα στάδια της πρώτης περίπτωσης, της υποδόριας μαστεκτομής χωρίς διατήρηση της θηλής είναι τρία:

1. Τοποθετείται κάτω από τον μείζωνα θωρακικό μυ ένας διατατήρας ιστών με ενσωματωμένη βαλβίδα. Αυτό γίνεται στον ίδιο χειρουργικό χρόνο με την μαστεκτομή. Μόλις συμπληρωθεί ένας μήνας από το χειρουργείο ξεκινά το γέμισμα του διατατήρα με φυσιολογικό ορό, το οποίο διαρκεί ενάμιση με δύο μήνες συνολικά με μια συνεδρία ανά εβδομάδα, ώστε να αναδιαταχθούν ήπια και σταδιακά οι ιστοί. Κατόπιν απαιτείται ένας ακόμη μήνας για να παγιωθεί η διάταση του μυός και του δέρματος και μόνον τότε ακολουθεί το δεύτερο στάδιο αποκατάστασης.
2. Σε αυτή τη φάση- μετά την πάροδο δηλαδή δυο μηνών από το αρχικό χειρουργείο- αντικαθίσταται ο διατατηρας ιστών με μόνιμα ενθέματα, οπότε γίνεται και η διευθέτηση των ιστών. Είναι η φάση κατά την οποία μορφοποιείται το στήθος της γυναίκας και αποκτά τον σωστο όγκο και σχήμα.
3. Μετά την πάροδο τριών μηνών από τη δεύτερη φάση- συνολικά μετά την πάροδο πέντε μηνών από το αρχικό χειρουργείο- γίνεται η αποκατάσταση του συμπλέγματος θηλής -θηλέας άλω- με τοπικό κρήμνο και ελεύθερο τοπικό μόσχευμα μερικού πάχους που λαμβάνεται απο την περιοχή της μηροβουβωνικης πτυχής. Αυτό το τελευταίο χειρουργείο διενεργείται με τοπική αναισθησία και μέθη και ολοκληρώνει την αποκατάσταση των μαστών δίνοντας το άριστο αισθητικό αποτέλεσμα.

Σε περίπτωση που η επιλεγεί η μαστεκτομή με διατήρηση της θηλής δεν υπάρχει φυσικά το τρίτο στάδιο στην αποκατάσταση του μαστού.

Όπως κι αν έχει, όσο μακρά κι αν μοιάζει η διαδικασία και μόνον το γεγονός ότι απαλλάσσεται η γυναίκα με την βαριά κληρονομικότητα από το άγχος της εμφάνισης του καρκίνου και των συνεπειών του είναι δώρο ζωής, καθώς της επιτρέπει να χαρεί τη μητρότητα και να αφοσιωθεί με ηρεμία στις επιλογές της.